اپتومتريست ها عمده ترين فراهم كنندگان خدمات ساخت وارائه عينك طبي در ايران مي باشند

Amblyopia آمبليوپی (تنبلی چشم)



در حال حاضر تعداد کم بينايان و نابينايان در دنيا حدود 180 ميليون و در ايران حدود 514 هزار نفر است که عامل بسياری از آنها قابل پيشگيری است ،تنبلی چشم يکی از اين موارد است.امروزه حدود 2 تا 4 درصد مردم دنيا به تنبلی چشم مبتلا هستند ،اين رقم در ايران به بيش از يک ميليون نفر ميرسد.اگر به موقع تشخيص داده و درمان نشود،فرد را از يک يا هر دو چشم بسيار کم بينا يا نابينا خواهد کرد.

چشمان بعضی از کودکان ،با آنکه سالم و طبيعی بنظر می رسند اما از سلامتی و ديد کافی برخوردار نيستند .کامل شدن مرکز بينايی در مغز ،از دوران جنينی تا حدود دوازده سالگی ادامه دارد،اما حداکثر سرعت رشد آن تا دو سالگی است.

نتيجه تکامل دستگاه بينايی ،در اين دوران ،ديد واضح و کامل است.در اين مدت،به خصوص در سه سال اول زندگی ،هر عاملی که باعث اشکال ديد ،در يک يا هر دو چشم کودک شود،رشد و تکامل دستگاه بينايی را متوقف می سازد و در نتيجه باعث کاهش ميزان بينايی طفل می شود.معنی اين سخن آن است که امکان دارد چشمی که از نظر ظاهری کاملاً طبيعی است از بينايی کامل و طبيعی برخوردار نباشد.در صورتيکه اشکال ديد کودک،قبل از پنج سالگی درمان شود،حتی اگر چشم در اين مدت تنبل هم شده باشد با درمان،بينايی کامل به دست می آيد.

پس از پنج سالگی ،هر چه درمان چشم تنبل بيشتر به عقب بيفتد احتمال به دست آوردن بينايی کامل کمتر می شود.به طوری که پس از دوازده سالگی ،درمان تاثيری در بينايی نخواهد داشت.



عوامل ايجاد کننده تنبلی چشم



1- اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم،مانند آب مرواريد،پايين افتادگی پلک يا نداشتن عدسی باعث می شود که چشم نتواند تصوير واضحی دريافت کند و بتدريج دچار تنبلی می شود.در اين موارد بهترين درمان ،عمل جراحی است که اگر پس از تولد تا سه ماهگی ،هر چه سريعتر صورت بگيرد،نتيجه بهتری خواهد داشت ، اما پس از سه ماهگی نتيجه جراحی چندان رضايت بخش نخواهد بود.

2- در نزديک بينی ،دور بينی،آستيگماتيسم ،اگر ديد هر دو چشم بسيار کم باشد و تفاوت ديد دو چشم زياد باشد،چشم ضعيفتر نمی تواند ديد واضحی از اشياء دريافت کند و دچار تنبلی ميشود.

3- لوچی « يا انحراف چشم » نيز می تواند باعث شود تا چشم منحرف نتواند تصوير واضحی دريافت کند و بتدريج تنبلی در آن چشم ايجاد ميشود.

پيشگيری و درمان



تنها راه پيشگيری از تنبلی چشم تشخيص به موقع عوامل ايجادکننده آن است و چون بسياری از اين عوامل برای خانواده ها ناشناخته است،چشم همه کودکان بايد حداقل سه بار قبل از دبستان در زمانهای مختلف معاينه شود:

1- اولين روزهای پس از تولد

2- دو تا سه سالگی

3- پنج تا شش سالگی

همچنين اگر کودکی انحراف چشم دارد ،والدين بايد به محض تشخيص،او را جهت معاينه برده و تحت درمان قرار دهند.

درمان تنبلی چشم معمولاً بستن چشم سالم است تا چشم تنبل بکار بيافتد و تنبلی آن برطرف شود.مدت بستن چشم مهم است و در فواصل مشخص نيز کودک بايد معاينه شوداما گاهی اوقات برای درمان ،عينک و در بعضی موارد جراحی توصيه ميشود.اگر تنبلی چشم بر اثر بيماريهای مادرزادی مانند آب مرواريد،پايين افتادگی پلک ويا عيوب ساختمانی ايجاد شده باشد،بايد قبل از سه ماهگی درمان شود و اگر به علتهای ديگر به وجود آمده باشد ،درمان قطعی و موثر تا قبل از پنج سالگی امکان پذير است و بعد از آن ،درمان معمولا نتيجه خوبی ندارد.گاهی اوقات مدت درمان چندسال اشت،در اين صورت والدين طفل بايداستقامت، پشتکار و حوصله لازم را داشته باشند و از رفت و آمد مرتب و ساير مشکلات جنبی آن خسته نشوند.

با رعايت نکات زير ،فرزندمان به تنبلی چشم مبتلا نمی شود:

1- قبل از دبستان سه بار کودک خود را نزد متخصص ببريم.

(در اولين روزهای پس از تولد-دو تا سه سالگی-پنج تا شش سالگی)

2- به محض مشاهده انحراف(لوچی)در چشم کودک ،او را نزد متخصص ببريد.

3- اگر متخصص توصيه کرد چشم کودکتان را ببنديد،طبق دستور او عمل کنيد(چشم کودک را کمتر يا بيشتر از زمان تعيين شده،نبنديد)

4- در صورت تجويز عينک ،کودک رابه استفاده دايمی از آن تشويق و طبق دستور عمل نماييد.





منبع:

شرايط و روش معاينه ديد کودکان-نويسندگان دکتر روشنک وامقي-اشرف عربی

در سيستم فعلي ارائه خدمات اپتومتري كساني كه به اپتومتريست ها مراجعه مي كنند به عنوان بيمار patientشناخته مي شوند و رابطه اپتومتريست با آنها رابطه دكتر - بيمار است و اپتومتريست ها با ذر نظرداشت تمام جوانب وجودي آنها اقدام به معاينه و فيت وسايل كمك بينايي لازم مي نمايند در حاليكه در خارج از اين سيستم و آنچه كه به نظام صنفي عرضه عينك مشهور است به مراجعين به چشم مشتري يا مصرف كننده نگريسته مي شود و عرضه كننده يا فروشنده تنها به فكر فروش كالاي خويش است و به ساير جنبه هاي انساني طرف مقابل خودش كاري ندارد
طبيعي است كه در نظام صنفي سود اصلي را عرضه كننده مي برد و بازنده اصلي بيمار است چرا كه به او فقط به عنوان خريدار نگريسته شده و به ساير مشكلات وي توجهي نشده است در حاليكه در نظام عرضه خدمات اپتومتري به طرف مقابل اپتومتريست همواره به چشم يك بيمار نگريسته مي شود كه از هر لحاظ نياز به ارزيابي ومراقبت دارد و اپتومتريست به عنوان در مانگر اوليه primary care practitionarتمام وجود او را تحت نظر و مراقبت خود دارد و علاوه بر ارزيابي سلامتي چشم وبينايي او به بررسي تاثيرات بيماريهاي عمومي برروي چشمان او نيز مي پردازد و در نهايت در صورت لزوم چشم افزار مورد نياز او (عينك يا لنز)را به او عرضه و برايش فيت مي نمايد و بر استفاده از آن نيز نظارت مي كند

عينكهاي آفتابي
امروزه عينكهاي آفتابي بويژه در ميان جوانان رواج زيادي يافته است متاسفانه در اغلب موارد از اين عينك ها به عنوان وسيله تزئيني استفاده مي شودو به همين خاطر در انتخاب نوع آن دقت كافي نمي شود همچنين عده اي عينك آفتابي را وسيله اي غير ضروري مي دانند ولي عينك هاي آفتابي داراي فوايدي نيز مي باشند البته اگر درست انتخاب شوند ودر محيطهايي كه نور شدت زيادي دارد عينك هاي آفتابي به چند روش امكان ديد را بهتر خواهند كرد
در روزهايي كه نور خورشيد شدت زيادي دارد گيرنده هاي نوري شبكيه تحريك مي شوند و حساسيت كنتراست آنها كاهش مي يابد عينك هاي آفتابي زرد-نارنجي رنگهاي بنفش ، آبي وسبز را جذب ميكنند و اين رنگها به صورت رنگ خاكستري با شدتهاي مختلف ديده مي شوند در مقابل رنگهاي سبز ، زرد،نارنجي و قرمز با اين عينكها بهتر ديده مي شوند و كنتراست رنگ افزايش مي يابد البته با اين عينكها ، رنگ ها ممكن است مقداري غير عادي بنظر برسند بيماراني كه كنتراست رنگ آنها كاهش يافته است مانند مبتلايان به آب مرواريد از اين عينك ها سود مي برند و يكي ديگر از فوايد تقريبا تمام عينكهاي آفتابي تيره اين است كه بيشتر آنها اشعه ماوراء بنفش را جذب مي كنند
مضرات عينكهاي آفتابي :اين احتمال وجودد دارد كه عينكهاي آفتابي بخصوص آبي روشن موجب صدمه به چشم شوند
دليلي كه براي اين امر وجود دارد اين است كه مردمك در پشت اين عينكها گشاد مي شود و اگر عينك قادر به جذب مقادير كافي از اشعه ماوراء بنفش نباشد مقدار بيشتري از اين اشعه وارد چشم مي شود وبه آن صدمه مي زند در صورتي كه عينكهاي آفتابي مرغوب اين اشكال را نخواهند داشت و اين عينك ها بيشتر نور ورودي را جذب مي كنند
انتخاب عينك آفتابي:
1-فريم هاي نايلون يا كامپوزيت دوام بيشتري دارند
2-فريمهاي سيمي انعطاف پذيرترند و امكان تعيير شكل مناسب آنها وجود دارد
3-عدسيهاي شيشه اي از نظر خواص فيزيك نور بهتر هستند و ديرتر خش مي افتند و عدسي هاي پلاستيكي ديرتر مي شكنند
رنگ عينك آفتابي :1
- رنگهاي كهربايي يا زرد براي فعاليت در محيطهاي شفاف يا مه آلود مفيد هستند اين عينكها در ورزشهايي كه نياز به سرعت بالا دارند مانند اسكي مفيد هستند زيرا با جذب نور آبي كه تمركز را بيشتر مي كند كنتراست را افزايش مي دهند
2- عينكهاي دودي يا خاكستري بهترين انتخاب براي رانندگي و مصرف عمومي هستند
با اين عينك ها درك عمق تا حدودي مشكل دارد اما كنتراست بسيار خوب است
3- عينكهاي آفتابي آبي يا بنفش براي استفاده در هيچ شرايطي مناسب نيستند زيرا كنتراست رنگ را كاملا از بين مي برندتنها كاربرد اين عينكها تبعيت از مد مي باشد
4- رنگ قهوه اي مانند عينكهاي خاكستري يا دودي درك درستي از رنگ ارائه نمي دهند
نقل از روز نامه خراسان 29/5/82