کاردان اپتیک :صنعتگر یا درمانگر؟


نشریه کاوشگر شماره 23 در مطلبی به نقل از خبرنامه چشم انداز به معرفی رشته کاردانی اپتیک پرداخته است در این مطلب آمده است که دوره کاردانی اپتیک در سال 1376 به دنبال احساس نیاز به علمی شدن رشته عینک سازی و متخصصین کاردان اپتیک به تصویب رسیده است و در واقع این دوره ادامه دوره های شش ماهه عینک سازی و عدسی تراشی است که بنا به تقاضای صنف عینک ساز در انجمن فیزیک ایران برگزار می شده است
در این مطلب هدف از ایجاد دوره کاردانی اپتیک را نهادینه کردن علم اپتیک در کشور و پرورش نیروی متخصص و کارآمد ، آشنایی صنف عینک ساز با علوم و فنون مربوطه و تربیت کاردان جهت طراحی ، ساخت و نگهداری دستگاههای اپتیکی ذکر شده است
دانشجویان این رشته علاوه بر واحدهای عمومی و پایه 48 واحد درس اختصاصی در مباحث فیزیک حرارت ، الکتریسیته ،خواص شیشه ،اپتیک هندسی ،مبانی طراحی اپتیکی ،آزمون قطعات اپتیکی و کار با تجهیزات اپتیکی و آزمایشگاهی مربوطه را کسب می کنند نکته جالب توجه اینکه فارغ التحصیلان این رشته با این برنامه آموزشی در صدند تا با پیگیری موفق به صدور پروانه عینک سازی گردند
با نگاهی مختصر به لیست دروس و واحدهایی که دانشجویان اپتیک می گذرانند می توان دریافت که این رشته در واقع زیر گروهی از رشته های فنی مهندسی یا صنعتی است و بخش عمده آموزش دانشجویان این رشته به فیزیک و مهندسی اپتیک اختصاص دارد و طبیعتا فارغ التحصیلان این رشته باید در زمینه اپتیک صنعتی ، ساخت و تولید عدسیهای عینک ، تعمیر و نگهداری تجهیزات اپتیکی فعالیت نمایند و محل و جایگاه کار آنان نیز باید صنایع و کارخانه های تولید عدسی و قطعات اپتیکی و یا شرکتهای مهندسی پزشکی که در زمینه تعمیر وسایل اپتیکی فعالیت دارند باشد
ولی ظاهرا این گروه تمایل دارند تا خود را عینک ساز یا optician بنامند و در عرصه ساخت و ارائه عینک های طبی فعالیت نمایندامری که کاملا با برنامه آموزشی این دوره تناقض دارد چرا که در هیچ کدام ار عناوین و واحدهای درسی آنان اثری از علوم پایه و بالینی پزشکی ،فیزیولوژی بینایی و چشم و دروس اپتومتری دیده نمی شود تا بتوان بین دروسی که آنان می خوانند و عینک طبی که یک وسیله پزشکی محسوب می شود ارتباطی برقرار نمود
بنظر می رسد کاردانان اپتیک بیشتر از آنچه که عینک ساز یا optician بوده باشند (که آنهم برنامه آموزشی خاص خود را دارد) صنعتگرانی هستند که می توانند در زمینه ساخت و تولید عدسیهای عینک در صنایع و یا تعمیر و نگهداری دستگاههای اپتیکی در مهندسی پزشکی و یا حداکثر به عنوان تراشکار عینک ( سوار کننده شیشه بر روی قاب عینک )در مراکز اپتومتری و چشم پزشکی فعالیت نمایند و آنان به هیچ وجه دانش و توانایی لازم برای تاسیس و اداره مراکز ساخت و عرضه عینک طبی را ندارند و اساسا برنامه آموزشی آنان برای ورود به چنین عرصه ای طراحی و اجرا نشده است
با نگاهی به گروههای مختلف شغلی که در زمینه مراقبت از چشم و بینایی فعالیت دارند روشن می گردد که اساسا نیازی به تربیت کاردان اپتیک که بخواهد وارد عرصه عینک طبی گردد وجود ندارد چرا که همانطور که اسلاف این گروه خود بطور تجربی و یا فقط با گذراندن دوره شش ماهه توانسته اند کار تراش عدسی عینک را فرا گیرند متقاضیان تراشکاری عینک نیز می توانند ظرف همین مدت کوتاه (شش ماه) کار تراش عدسی عینک را فرا گیرند
ولی اگر آنان می خواهند واقعا کاردان اپتیک و یا به عبارتی صنعتگری باشند که در زمینه ساخت و تولید انبوه عدسی عینک فعالیت نمایند باید ساخت وارائه عینک طبی را که منحصرا در اختیار اپتومتریست هاست از شرح وظایف خود حذف نمایند و صرفا در همان زمینه کاری خودشان فعالیت نمایند
و اگر هم تمایل دارند تا به عرصه عینک طبی وارد شوند تنها از طریق کنکور سراسری و ورود به رشته اپتومتری یا بینایی سنجی می توانند وارد این عرصه شوند در غیر اینصورت به هیچ وجه مجاز به تاسیس مرکز ساخت و ارائه عینک طبی از طرق قانونی نخواهند بود
در خاتمه بر عهده وزارت بهداشت و درمان است که با دفاع از حق قانونی کارشناسان اپتومتری در تاسیس مراکز ساخت و ارائه عینک طبی که تضمین کننده سلامت و ایمنی چشم افزار مورد استفاده مردم ایران است به هیچ وجه تحت تاثیر القائات بانیان رشته اپتیک قرار نگیرند و هرگز به این صنعتگران اجازه ورود امر درمان را ندهند